BEZ CZARNY
Bez czarny (Sambucus nigra L.) – gatunek rośliny z rodziny piżmaczkowatych (Adoxaceae). Inne zwyczajowe nazwy polskie:
bez lekarski, bez pospolity, bzowina, bzina, buzina, hyczka, hyćka. Obecnie bez czarny występuje na prawie wszystkich kontynentach.
W naturalnych warunkach drzewo osiągające do 10m wysokości. Liście długości 3-9cm. Kwiaty białe, zebrane w duże i płaskie
baldachogrona. Pierwsze kwitnienie zazwyczaj następuje po 3-4latach. Owoce fioletowo-czarne, mięsiste i lśniące pestkowce.
Zastosowanie:
Roślina lecznicza:
- Kwiaty działają moczopędnie, napotnie, przeciwgorączkowo, wykrztuśnie, a zewnętrznie także przeciwzapalnie
- Owoce mają własności przeczyszczające, działają napotnie, moczopędnie, przeciwgorączkowo, przeciwbólowo, odtruwająco
- Dawniej kwiatów używano do pobudzenia laktacji u kobiet karmiących.
Przemysł kosmetyczny:
- wyciągi wykorzystywane do wyrobu maseczek i kremów.
W kuchni:
- Owoce nie nadają się do spożycia na surowo. Jednak można je przerobić na konfitury, dżemy, soki, wino, Zawierają cukry, witaminy
(głównie B i C), kwasy organiczne. Gotowanie usuwa z owoców truciznę.
- Cytrynowe kwiaty świetnie nadają się do sałatek.
Jako roślina ozdobna uprawiana w parkach i przydomowych ogródkach. Dodatkowo zapach bzu czarnego odstrasza owady, myszy i szczury.
OSTRZEŻENIE
We wszystkich częściach świeżej rośliny występuje sambunigryna i sambucyna, które dla ludzi w większych ilościach są trujące. Wysoka temperatura (gotowanie czy smażenie bez przykrycia) usuwa ich własności trujące.
UPRAWA
Nasiona wysiewamy na jesieni ( można spróbować wysiewu o innej porze roku ale na jesieni będą najlepsze efekty) po
10 godzinnym namoczeniu w ciepłej wodzie ( 30 stopni C). Głębokość wysiewu to 2,5cm. Doniczkę ustawiamy w miejscu
jasnym i ciepłym. Kiełkowanie może nastąpić dopiero na początku wiosny. Bez czarny w Polsce jest w pełni mrozoodporny.
Łatwy w uprawie. Wystarcza mu zwykła, półprzepuszczalna ziemia w ogrodzie. Może rosnąć w pełnym słońcu lub w półcieniu.
50 NASION